22 maja 2023 wejdzie w życie ustawa z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej, regulująca kwestię organizacji i funkcjonowania fundacji rodzinnej. Głównym celem ustawy jest poszerzenie katalogu instrumentów prawnych pozwalających na przeprowadzenie sukcesji poprzez utworzenie nowej formy prawnej - fundacji rodzinnej, tj. podmiotu przeznaczonego do kumulowania majątku oraz pozwalającego na zachowanie go na terenie Polski dla przyszłych pokoleń. Zadaniem fundacji rodzinnej jest również zaspokajanie potrzeb beneficjentów - którymi mogą być zarówno członkowie rodziny fundatora, jak i inne osoby fizyczne oraz organizacje pożytku publicznego.
Fundatorem może być jedynie osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, przekazująca swoje aktywa na rzecz fundacji rodzinnej. Fundacja rodzinna będzie mogła być utworzona przez więcej niż jednego fundatora, również przez osoby niespokrewnione i niespowinowacone. Ustanowienie fundacji rodzinnej będzie mogło nastąpić w formie aktu notarialnego - aktu założycielskiego lub testamentu. Utworzenie fundacji na podstawie testamentu niesie ze sobą ograniczenie liczby fundatorów do jednego.
Obowiązkiem fundacji rodzinnej będzie spełnianie świadczeń na rzecz beneficjenta poprzez przenoszenie na niego składników majątkowych, w tym środków pieniężnych, rzeczy lub praw. Fundacja będzie mogła je oddać beneficjentowi do korzystania zgodnie z wolą fundatora, w szczególności na pokrycie kosztów utrzymania bądź kształcenia beneficjenta. Jeśli beneficjentem będzie organizacja pożytku publicznego, celem świadczeń fundacji rodzinnej na jej rzecz może być jedynie wsparcie jej działalności z zakresu pożytku publicznego. Po rozwiązaniu fundacji rodzinnej Beneficjentowi będzie przysługiwać prawo do otrzymania składników mienia.
Fundacja rodzinna nabędzie osobowość prawną w momencie wpisu do rejestru fundacji rodzinnych. prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim. W dniu sporządzenia aktu założycielskiego lub ogłoszenia testamentu zaistnieje fundacja rodzinna w organizacji. W ciągu sześciu miesięcy od dnia sporządzenia aktu założycielskiego, ogłoszenia testamentu lub uprawomocnienia postanowienia sądu odmawiającego zarejestrowania fundacji, fundacja rodzinna w organizacji ulegnie rozwiązaniu.
Fundusz założycielski nie może być niższy niż 100.000 zł i będzie musiał być wniesiony w całości przed zarejestrowaniem fundacji w rejestrze fundacji rodzinnych. Wyjątek przewidziano dla fundacji ustanowionych w testamencie, w przypadku których fundusz założycielski będzie mógł być wniesiony najpóźniej w terminie 2 lat od zarejestrowania fundacji.
Fundacja będzie mogła wykonywać działalność gospodarczą w zakresie:
- zbywania mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia;
- najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie;
- przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach;
- nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze;
- udzielania pożyczek spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały albo akcje, spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik oraz beneficjentom;
- obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej;
- produkcji przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, o ile ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu;
- gospodarki leśnej
Przychody z produkcji rolnej i leśnej fundacja rodzinna będzie mogła uzyskiwać wyłącznie w związku z prowadzonym przez tę fundację gospodarstwem rolnym.
Podstawą działania fundacji rodzinnej będzie statut ustanowiony w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności. Organami fundacji rodzinnej będą zarząd, rada nadzorcza oraz zgromadzenie beneficjentów. Co do zasady, uchwały organów fundacji zapadać będą większością bezwzględną głosów. Fakultatywnym organem fundacji rodzinnej będzie rada nadzorcza Obowiązek powołania rady nadzorczej powstanie, gdy liczba beneficjentów przekroczy 25 osób. Zadaniem rady nadzorczej będzie sprawowanie nadzoru nad działalnością zarządu w zakresie zgodności z prawem oraz aktami obowiązującymi w fundacji rodzinnej. W zgromadzeniu beneficjentów będzie mógł uczestniczyć beneficjent, któremu statucie przyznał do tego prawo. Zgromadzenie beneficjentów będzie podejmować uchwały w określonych w ustawie lub statucie sprawach, takich jak np. uzupełnianie składu poszczególnych organów fundacji rodzinnej i zatwierdzanie jej sprawozdania finansowego.
Fundacja rodzinna ustanowiona w testamencie będzie mogła stać się spadkobiercą. Katalog źródeł zaspokojenia zachowku zostanie poszerzony o świadczenie od fundacji rodzinnej oraz mienie otrzymane w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej.
Ustawa o fundacji rodzinnej wprowadza także zmiany w ustawach o podatku od spadków i darowizn, o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT), oraz o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT).
W podatku od spadków i darowizn wejdzie w życie wyłączenie z opodatkowania tym podatkiem nabycia przez osoby fizyczne będące beneficjentami własności rzeczy lub praw majątkowych będących przedmiotem świadczenia otrzymanego od fundacji rodzinnej (fundacji rodzinnej w organizacji) lub stanowiących mienie otrzymane w związku z ich rozwiązaniem.
W podatku dochodowym od osób fizycznych wejdzie w życie zwolnienie od podatku od przychodów uzyskanych przez fundatora, jak również przez osobę będącą w stosunku do fundatora osobą najbliższą (zaliczaną do tzw. grupy zerowej na gruncie ustawy o podatku od spadków i darowizn) z tytułu mienia otrzymanego lub postawionego do dyspozycji w konsekwencji rozwiązania fundacji rodzinnej. Również beneficjent fundacji rodzinnej będzie posiadał prawo do zwolnienia od podatku dochodowego obejmujące otrzymane od fundacji świadczenia, jeżeli beneficjentem będzie fundator lub osoba która wobec fundatora jest osobą zaliczaną do grupy zerowej. Zwolnienie przysługiwać będzie w proporcji odpowiadającej mieniu wniesionemu do fundacji przypadającemu na fundatora. Przychody uzyskane od fundacji rodzinnej nieobjęte zwolnieniem opodatkowane będą stawką zryczałtowaną w wysokości 15%.
Fundacje rodzinne zostaną objęte (z kilkoma wyjątkami) podmiotowym zwolnieniem od podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). Zwolnienie nie będzie obejmować swym zakresem dochodu od przekazanych lub postawionych do dyspozycji przez fundację rodzinną rzecz beneficjenta oraz mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej które będą opodatkowane stawką 15%.
Przychody z działalności gospodarczej wykraczającej poza granice wyznaczone przez ustawę opodatkowane będą stawką 25%.
Fundacja rodzinna będzie objęta podatkiem minimalnym od przychodów z budynków. Podatek ten wynosi 0,035% podstawy opodatkowania miesięcznie, jeśli wartość budynków fundacji rodzinnej będzie większa niż 10.000.000 zł.
Jeśli są Państwo zainteresowani tą formą zabezpieczenia rodzinnego majątku, zachęcamy do kontaktu z sekretariatem Kancelarii.
Bogdan Ślusarek
Doradca podatkowy
nr wpisu 13166